De Sustainable Development Goals (SDGs) of Duurzame Ontwikkelingsdoelen zijn de opvolgers van de millenniumdoelen en moeten een eind maken aan armoede, ongelijkheid en klimaatverandering in 2030. Op hun website lees je over de 17 doelen.
Het programma ‘Scholen Besparen Energie’ ondersteunt actief bij het nemen van laagdrempelige vormen van energiebesparingen, om zo te zorgen voor een lagere energierekening! Begin april 2019 is dit ondersteuningsprogramma begonnen. Op scholenbesparenenergie.nl vind je informatie om snel en eenvoudig aan de slag te gaan met energiebesparingsmaatregelen op jouw school. In een paar stappen heb je een persoonlijk energiebespaarplan waarmee je daadwerkelijk aan de slag kunt. Er zijn ook handige kennis & tools beschikbaar. ‘Energiebespaarders’ kunnen gratis langskomen voor het geven van informatie & advies. Lees hier welke concrete ondersteuning mogelijk is (pdf)
Scholen besparen energie is een programma van het ministerie van BZK, in samenwerking met het ministerie van OCW, PO-Raad, VO-raad, Bouwstenen voor Sociaal, RVO en Ruimte-OK. Binnen het programma wordt het basis- en voortgezet onderwijs gestimuleerd om tot en met 2020 met kleine energiebesparende ingrepen energie te besparen.
Energieke Scholen is een lesprogramma waarin leerlingen (groep 7-8) aan de slag gaan om hun schoolgebouw energiezuiniger en gezonder te maken. Als school kies je zelf welke modules van het lespakket je toepast. Meerdere Haarlemmermeerse scholen hebben al meegedaan. In Haarlemmermeer wordt het lesprogramma aangeboden door NMCX Centrum voor Duurzaamheid.
Sinds het voorjaar 2018 werken zo’n 150 leraren en schoolleiders in (negen) ontwikkelteams binnen negen leergebieden aan voorstellen voor de herziening van de landelijke kerndoelen en eindtermen voor het primair en voortgezet onderwijs. Het is voor het eerst dat de kerndoelen in samenhang worden herzien, en dat leraren uit het primair onderwijs, het voortgezet onderwijs en het speciaal onderwijs hierbij zélf aan zet zijn.
Duurzaamheid is onder andere ondergebracht bij ‘Mens en natuur’, maar zal ook een plek krijgen in andere leergebieden. Op Curriculum.nu kun je de voortgang bekijken. In het najaar worden de definitieve voorstellen overhandigd aan de minister voor Basis- en Voortgezet onderwijs. Na politieke bespreking volgt besluitvorming over de vervolgfase, waarin de opbrengsten van Curriculum.nu worden benut om de huidige kerndoelen en eindtermen te actualiseren.
Een frisse school is een schoolgebouw (basis- of voortgezet onderwijs) met een laag energiegebruik en een gezond binnenmilieu als het gaat om luchtkwaliteit, temperatuur, comfort, licht en geluid. Een energiezuinige, gezonde en duurzame school levert een bijdrage aan een duurzame wereld en is daarmee een statement aan leerlingen en de omgeving. Op de pagina Frisse Scholen van RVO vindt u meer informatie over hoe u uw schoolgebouw kunt ‘verfrissen’ en anderen daarbij kunt inspireren. Wanneer je duurzaamheid van het schoolgebouw wilt behandelen als thema in het onderwijs, bekijk dan de selectie van mogelijke lesmaterialen. Nb. Het genoemde lespakket Energieke scholen wordt ook door NMCX aangeboden.
Gezonde leerlingen presteren beter! Een Gezonde School draag eraan bij dat leerlingen en medewerkers gezond zijn en lekker in hun vel zitten. Gezondeschool.nl helpt scholen die structureel willen werken aan bijvoorbeeld voeding, sport en bewegen, sociaal-emotionele ontwikkeling, fysieke veiligheid en milieu. Met het vignet Gezonde School krijg je als school erkenning voor je inzet. In Haarlemmermeer hebben de volgende scholen een themacertificaat:
Gezonde School is een initiatief van de ministeries van Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Ministerie van Economische Zaken en Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Landelijke kennis- en onderzoeksinstituten werken hierin samen, ondersteund door branche- en koepelorganisaties. De coördinatie ligt in handen van een programmateam bestaande uit een onafhankelijk Programmamanager, RIVM, GGD, GHOR, MBO-raad, PO-raad en VO-raad.
Voor het verkrijgen van een energielabel wordt geschat hoeveel gigaJoule energie de school elk jaar per vierkante meter gebruikt voor verwarming, warm water en verlichting. Hiervan wordt afgetrokken de geschatte warmteterugwinning uit rioolwater en ventilatie, en de geschatte energieproductie via zonnepanelen. De Rijksoverheid hoopt dat het energielabel eigenaren van gebouwen meer bewust maakt van het energieverbruik, zodat zij maatregelen gaan nemen. De overheid streeft ernaar dat in 2030 alle scholen het zuinige A-label hebben. Echter een energielabelverplichting voor maatschappelijk vastgoed is er nog niet.
EcoSchools is een internationaal keurmerk voor duurzame scholen. Na een aantal stappen kunnen scholen het certificaat EcoSchool krijgen. Er worden maatregelen aangedragen, leerlingen worden gestimuleerd om zelf iets te ondernemen en ook is er een structuur om duurzaamheid op te nemen in het curriculum. Het certificaat kost € 2.500 voor de eerste twee jaar.
Kids Moving The World maakt kinderen bewust van wereldvraagstukken, waaronder gezondheid en duurzaamheid. De lesprogramma’s bestaan uit een voorbereiding in de klas met een lespakket en een gastles door een Game Guide, een vrijwilliger die de leerlingen begeleidt. Met Planet Me Game leren kinderen spelenderwijs wat klimaatverandering is en wat zij zelf kunnen doen. Deelname is gratis.
De denkkracht van kinderen en hun rol als change agent is nu een ontbrekend hoofdstuk in maatschappelijke besluitvorming. De Missing Chapter Foundation (MCF), opgericht in 2010, neemt de stem van kinderen serieus. Zij brengen dialoog tot stand tussen besluitvormers en kinderen over actuele dilemma’s en vraagstukken. Bijgevoegde link laat een filmpje zien hoe invulling wordt gegeven aan deze kinderraad. Raad van Kinderen
Haarlemmermeer duurzaam en circulairHet programma Duurzaam van Gemeente Haarlemmermeer heeft doelen gesteld op 4 thema’s: water, energie, grondstoffen en kennis & innovatie. Lees er hier meer over. Haarlemmermeer werkt via diverse projecten aan duurzaamheid.
Een Gezond Schoolplein geeft jongeren uit het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs de ruimte om te bewegen en te spelen in een uitdagende, groene en rookvrije omgeving. Dat is belangrijk voor een gezonde ontwikkeling. Een Gezond Schoolplein prikkelt de fantasie, stimuleert beweging en leert over het belang van de natuur. Tijdens én na schooltijd. Dit heeft een positief effect op het concentratievermogen en de leerprestaties. Een Gezond Schoolplein is een schoolplein:
In opdracht van de ministeries van Volksgezondheid, Welzijn (VWS) en Sport en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) werkten Jantje Beton, IVN, RIVM Centrum Gezond Leven, de PO-Raad, VO-raad en MBO Raad in de periode 2014-2016 samen aan de realisatie van Gezonde Schoolpleinen. De website en de handleiding is nog altijd te raadplegen.
In Nederland staan ongeveer 9.000 schoolgebouwen. Hierin krijgen ruim 2.4 miljoen leerlingen les en werken bijna 200.000 onderwijsprofessionals. In veel van deze gebouwen laat het binnenklimaat en de energetische kwaliteit te wensen over. Dit leidt tot mindere prestaties van leerlingen en leerkrachten én een hoger ziekteverzuim. Ook brengen deze zaken onnodig hoge exploitatielasten met zich mee.
Schoolbesturen moeten dus hun gebouwen verduurzamen en energie besparen. Dat verduurzaming noodzakelijk is blijkt uit de cijfers. Gemiddeld zijn basisschoolgebouwen 42 jaar oud en de huisvesting voor voortgezet onderwijs 38 jaar. Energetisch en ten aanzien van het binnenklimaat kunnen er grote stappen gezet worden. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat slechts 7 procent van de gebouwen een energielabel heeft. Daarvan heeft 75 procent een energielabel C of lager. Een kwart van de gebouwen reikt zelfs niet verder dan energielabel G.
Daarom is in 2015 de Green Deal Scholen getekend; met het doel: een gezonde leer- en werkomgeving in een voor schoolbesturen betaalbaar gebouw. Inmiddels is een uitvoeringsprogramma ontwikkeld om schoolbesturen én gemeenten te helpen om samen te verduurzamen. Dit uitvoeringsprogramma liep van 2015 tot 2017; de website met meer informatie en goede voorbeelden, is echter nog steeds bereikbaar en interessant.